Kupno mieszkania – zaliczka a zadatek. Podstawowe różnice

Zakup nowego mieszkania to marzenie wielu osób. Posiadanie własnego lokum daje poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Może być też świetną inwestycją na przyszłość. Mówi się, że kupno nieruchomości jest opłacalne, ponieważ jej wartość może z czasem wzrosnąć. Jednym z ważniejszych elementów przy zakupie mieszkania jest konieczność zapłaty zaliczki lub zadatku. Sprawdźmy, jakie są podstawowe różnice pomiędzy tymi pojęciami.

Co to jest zadatek?

Zadatek jest pewną formą zabezpieczenia transakcji. To pewna suma pieniędzy, którą potencjalny nabywca wpłaca sprzedającemu w celu wyrażenia swojej poważnej intencji nabycia nieruchomości. W praktyce zadatek dla kupującego jest potwierdzeniem zainteresowania i chęci nabycia nieruchomości, a dla sprzedającego to forma ochrony przed potencjalnymi stratami wynikającymi z wycofania się kupującego. Jeśli osoba wpłacająca zadatek zrezygnuje z zakupu bez uzasadnionej przyczyny, może go stracić. Natomiast jeśli sprzedający nie dotrzyma warunków umowy, może zostać zobowiązany do zwrotu zadatku. Wysokość zadatku często stanowi pewien procent ceny nieruchomości. Kwota ta może być negocjowana, ale zazwyczaj wynosi kilka procent ceny mieszkania.

Zaliczka a zadatek – podstawowe różnice

Podstawową różnicę pomiędzy zadatkiem a zaliczką widać już w aspekcie prawnym. Zadatek jest uregulowany przepisami Kodeksu Cywilnego, natomiast zaliczki nie regulują żadne przepisy. Zadatek to suma pieniędzy, którą kupujący płaci przed rozpoczęciem usługi lub transakcji, jako zabezpieczenie lub potwierdzenie swojego zamiaru. Jest to rodzaj przedpłaty. Zaliczka to płatność dokonywana z góry w celu częściowego pokrycia kosztów usługi lub towaru, który ma być dostarczony w przyszłości. Różnica między zaliczką a zadatkiem jest też widoczna w terminie płatności. Zadatek jest zwykle wpłaca się na etapie zawierania umowy, a zaliczka może być wpłacana na różnych etapach, zgodnie z ustaleniami między stronami.

W jakim celu płaci się zaliczkę lub zadatek przy kupnie mieszkania?

Głównym celem wpłaty zadatku lub zaliczki przy podpisaniu umowy przedwstępnej, zwłaszcza w kontekście kupna mieszkania, jest zabezpieczenie realizacji umowy właściwej. Funkcja zabezpieczająca jest istotna w przypadku, gdy jedna ze stron nie wywiąże się z umowy lub naruszy jej warunki. Oba rodzaje płatności – zarówno zadatek, jak i zaliczka – mają na celu motywowanie stron do przeprowadzenia transakcji i minimalizowanie ryzyka związanego z niezrealizowaniem umowy.

Co wybrać zaliczkę czy zadatek przy zakupie mieszkania?

Zadatek na mieszkanie czy zaliczka? Wybór zależy od preferencji i postanowień między stronami. Jednakże zadatek jest popularniejszym rozwiązaniem na rynku nieruchomości ze względu na większe zabezpieczenie interesów stron. Ponieważ wysokość zadatku jest zwykle wyższa, skutkuje to większym ryzykiem utraty tych środków w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron. Jest to element motywujący do przestrzegania warunków umowy i zawarcia umowy końcowej. W przypadku odstąpienia od umowy przez obie strony, zwykle zadatek zostanie zwrócony bez żadnych konsekwencji. Jednak w przypadku zawinionego odstąpienia od umowy przez jedną ze stron, istnieje realne ryzyko jego utraty.

Kiedy zaliczkę lub zadatek można odzyskać?

Zaliczka zostanie zwrócona, jeśli umowa zostanie rozwiązana, niezależnie od przyczyny. Decyzja o odstąpieniu od umowy może być podjęta zarówno wspólnie przez obie strony, jak i przez jedną z nich. Natomiast zadatek zostanie zwrócony, jeśli umowa przyrzeczona nie zostanie zrealizowana i żadna ze stron nie ponosi za to odpowiedzialności, jeśli umowa nie zostanie zrealizowana z winy obu stron lub jeśli obie strony rozwiążą umowę za porozumieniem stron.

Czy od zaliczki lub zadatku trzeba zapłacić podatek dochodowy?

W przypadku zaliczki, która jest zwracana w przypadku zerwania umowy, zwykle nie jest wymagane opodatkowanie. Kwota zaliczki ma na celu pokrycie ceny przedmiotu umowy, a samo jej otrzymanie nie jest uznawane za przychód w rozumieniu prawa podatkowego. Mogą jednak istnieć pewne wątpliwości, co w sytuacji, gdy zaliczka jest ustalona na bardzo wysokim poziomie, np. równym 100% wartości przedmiotu umowy. Wówczas warto skonsultować się z ekspertem podatkowym.

Otrzymanie zadatku nie powoduje zazwyczaj powstania przychodu podatkowego. Zadatek ma na celu zabezpieczenie realizacji umowy, a nie jest uznawany za przychód podatkowy. Jednakże, jeśli sprzedawca nieruchomości wycofuje się z transakcji bez uzasadnionego powodu, może być zobowiązany do zwrotu dwukrotnej kwoty zadatku. W takiej sytuacji nadwyżka zwróconej kwoty może podlegać opodatkowaniu.